آزمایش چربی خون یا پنل لیپیدی
چربی خون در واقع میزان لیپیدهای موجود در خون است، آزمایش چربی خون (cholesterol test) نیز دقیقا این میزان از وجود لیپیدها را مشخص می‌کند. کلسترول و تری‌گلیسیرید رایج‌ترین نوع لیپیدها هستند که به وسیله لیپوپروتئین ها منتقل می‌شوند. تشخیص میزان چربی خون با استفاده از یک آزمایش خون ساده امکان پذیراست.
انواع آزمایش چربی خون
آزمایش چربی خون انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع بیماری و تشخیص پزشک انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش کلسترول کل، آزمایش LDL، آزمایش کلسترول VLDL، آزمایش کلسترول HDL و آزمایش تری‌گلیسیرید است.
آزمایش کلسترول کل
کلسترول اصلی‌ترین نوع چربی در بدن است که توسط سلول‌های بدن تولید می‌شود، میزان صحیح آن در بدن برای حفظ ارتباطات سلولی مهم است اما میزان بالای آن سبب انسداد رگ‌ها می‌شود. منابع اصلی خارجی این چربی، مرغ، لبنیات و گوشت قرمز است.
آزمایش LDL (کلسترول بد)
کلسترول بد به معنای مقدار زیادی کلسترول و مقدار بسیار کمی پروتئین است، LDL یک نوع لیپوپروتئین است که اگر میزان آن در خون زیاد شود در رگ‌ها رسوب می‌کند و باعث گرفتگی رگ‌ها می‌شود. گرفتگی رگ‌ها در انتها باعث لخته شدن خون و حمله قلبی می‌شود.
آزمایش کلسترول VLDL
این کلسترول چربی را از کبد حمل و به دیگر بخش های بدن منتقل می‌کند و این مولکول‌های چربی تبدیل به کلسترول بد می‌شوند. مصرف الکل یکی از عوامل افرایش کلسترول VLDL است.
آزمایش HDL (کلسترول خوب)
کلسترول خوب به این معنا است که میزان کلسترول آن بسیار کم و پروتئین آن بسیار زیاد است و HDL به عنوان یک لیپوپروتئین کلسترول را به کبد منتقل می‌کند. این کلسترول مانع حمله قلبی می‌شود، در واقع کمبود کلسترول خوب باعث زیاد شدن کلسترول بد شده و احتمال حمله قلبی بالا می‌رود.
آزمایش تری‌گلیسیرید
این نوع چربی مضرترین نوع در بدن است، میزان پایین آن در بدن مشکلی را ایجاد نمی‌کند اما اگر این نوع چربی در بدن زیاد باشد به عنوان سلول‌های چربی ذخیره می‌شود. جواب این آزمایش نشان دهنده این است که آیا شخص به مشکلات قلبی دچار است یا خیر.
شرایط آزمایش چربی خون
سرگیجه، درد قفسه سینه، در برخی موارد وزوز گوش، افزایش تعرق بدن، فشار خون بالا، خشکی و تلخی دهان و… برخی از علائم چربی خون بالا هستند. مصرف دخانیات، چاقی و دیابت ابتلا به چربی خون را افزایش می‌دهد. که در این صورت پزشک به احتمال زیاد دستور به سنجش و آزمایش چربی خون می‌دهد. برای این آزمایش میزان 8 تا 12 ساعت حالت ناشتا لازم است تا میزان کلسترول خون را دقیق نشان دهد و فرد فقط مجاز به نوشیدن آب است، هر چند شرایط دیگر مانند رژیم غذایی در طول هفته و شرایط روحی فرد در میزان کلسترول خون تاثیر دارد.
تست چربی خون
چربی خون در آزمایش باید چند باشد؟
میزان کلسترول کل در آزمایش باید کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. از 200 تا ۲40 میلی گرم در دسی لیتر در اصطلاح پزشکی لب مرز و از 240 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان دهنده چربی خون بالا است و با تجویز پزشک نیازمند مصرف دارو خواهند بود. کلسترول بد یا LDL باید کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، تا ۱30 میلی‌گرم در دسی‌لیتر را نیز می‌توان حالت مطلوب در نظر گرفت. ۱۳۰ تا 160 میلی‌گرم در دسی‌لیتر لب مرز به حساب می‌آید و از 160 تا 190 میلی‌گرم در دسی‌لیتر در اصطلاح پزشکی بالا محسوب می‌شود و بیش از 190 میلی‌گرم در دسی لیتر خطرناک است. در صورت داشتن بیماری دیابت میزان LDL باید 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.
میزان نرمال کلسترول VLDL در خون باید 30 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، بیش از این میزان نشان دهنده احتمال حمله قلبی در بیمار است، بالا بودن این نوع کلسترول علائمی ندارد و فقط با آزمایش قابل تشخیص است. میزان کلسترول خوب یا HDL در زنان و مردان متفاوت است.
زنان: میزان این کلسترول در زنان باید کمتر از ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، حالت مطلوب در زنان بین 50 تا 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است که بیش از این مقدار مجاز نمی‌باشد.
مردان: میزان ایده‌آل این کلسترول در مردان باید کمتر از ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد و تا 50 میلی‌گرم در دسی‌لیتر قابل قبول است اما بیش از 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بسیار بالا محسوب می‌شود.
میزان طبیعی تری‌گلیسیرید باید کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، ۱۵۰ تا 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر در اصطلاح پزشکی لب مرز محسوب می‌شود و از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر به بالاتر خطرناک است.
چربی خون بالا در افراد چه علایمی دارد؟
چربی خون بالا به علایم خاصی نمی‌انجامد و ممکن است بدون علائم خاصی ادامه پیدا کند. اما در مواردی ممکن است علایم زیر را داشته باشد:
1. خستگی یا ضعف بی‌دلیل
2. درد یا تنگی در ناحیه قلب
3. تورم در پاها یا پاشنه‌ها
4. افزایش وزن
5. گازهای روده‌ای
6. افزایش فشار خون
اما بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مشکل، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
تفسیر آزمایش چربی خون
بعد از انجام آزمایش خون و سنجش میزان چربی موجود در خون بهتر است با جواب آزمایش به پزشک مراجعه کنید اما اگر می‌خواهید جواب آزمایش چربی خون خود را مطالعه کنید با دیدن کلمه Cholesterol منظور کلسترول کل خون شما است، Triglycerides به معنای تری‌گلیسیرید موجود در خون، LDL کلسترول بد، HDL کلسترول خوب و VLDL به معنای پراکندگی تری‌گلیسیرید در بخش های مختلف بدن است.
هزینه آزمایش چربی خون
هزینه آزمایش چربی به عوامل مختلفی از جمله نوع آزمایشگاه و مرکز آزمایش، قوانین و مقررات محلی، تجهیزات مورد نیازف نیاز به نمونه برداری، پوشش بیمه و … بستگی دارد. این آزمایش در چکاپ کامل نیز قابل انجام است. در صورتی که علائم بیماری چربی خون را دارید حتما برای انجام ازمایش چربی خون به پزشک مراجعه کنید.
