تکنیک فلوسایتومتری بهترین ، دقیق‌ترین و سریع‌ترین روش تشخیصی برای بسیاری از بیماری‌های خونی همانند انواع سرطان‌های مغز استخوان، لنفوم‌ها، نقص ایمنی‌های اولیه و ثانویه و همچنین درگیری مغز استخوان توسط سایر سرطان‌ها می‌باشند.
شکل 1. انواع سلولهای خونی در فرد سالم و بیمار مبتلا به AML را نشان می‌دهد. هر کدام از رده‌های سلولی با رنگ متفاوتی نشان داده شده‌اند. در فرد بیمار مبتلا به AML درصد میلوبلاست ها 28% می‌باشد.
برای انجام یک آزمایش فلوسلیتومتری که منجر به تشخیص دقیق بیماری شود داشتن موارد زیر کاملا ضروری است.
نیروی مجرب و متخصص فلوسایتومتری
این فرد نه تنها باید یک هماتولوژیست مجرب باشد که علایم بالینی و آزمایشگاهی و همچنین مرفولوژی انواع سلول های سالم و غیر نرمال خونی و ایمنی را بداند بلکه این فرد باید یک ایمنولوژیست هم باشد که روند بلوغ ، تکامل، انواع سلولهای خونی و ایمنی را از مراحل تمایز از سلولهای بنیادی خون ساز تا بلوغ کامل آنها را کاملا مشرف باشد. البته آگاهی جامع و کامل در خصوص انواع مارکرهای (CD) سطح سلول و یا سیتوپلاسمی همه‌ی سلولهای نرمال و غیر نرمال یکی از شروط اصلی مسئول بخش فلوسایتومتری (Flow Cytometry) تشخیصی می‌باشد.
بخش فلوسایتومتری آزمایشگاه تشحیص طبی رازی سنندج زیر نظر افراد زیر اداره می شود:
دکتر علی جلیلی
دکترای تخصصی هماتولوژی آزمایشگاهی ( از ژاپن)
فلوشیپ ایمنولوژی (کانادا)
دانشیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کردستان
دارای سرتیفیکیت تخصصی Specialist in Flow cytometry از انجمن پاتولوژی بالینی امریکا
خانم افسانه جهانگیریان
کارشناس ارشد هماتولوژی از سازمان انتقال خون ایران
دارای سابقه کار در بخش هماتولوژی بیمارستان توحید( 25 سال)
مجرب در تشخیص و مرفولوژی سلولهای خونی و مغز استخوان
آقای عرفان بابایی
کارشناس ارشد ایمنولوژی پزشکی
کارشناس دوره دیده در کالیبراسیون، کنترل کیفی و انجام آزمایش های فلوسایتومتری
دستگاه فلوسایتومتری چند رنگ و چند لیزر
از جهت اینکه در این تکنیک همزمان چندین مارکر را در سطح و یا سیتوپلاسم یک سلول اندازه گیری می شوند هر چند تعداد لیزرهای آن بیشتر باشد توانایی شناسایی سلول های بدخیم بخصوص بعد از درمان بیماری و برای تعیین minimal residual disease (MRD) بسیار بیشتر هست. همین اندازه گیری همزمان انواع مارکرهای (CD) که گاها بصورت نابجا (aberrant) بیان می شوند با multicolor flow cytometry بسیار دقیقتر می باشد.
شکل 2. نشان می دهد که چگونه می توان با استفاده از چندین آنتی بادی مونوکلونال اختصاصی هر مارکر سلولی، سلول مورد نظر را شناسایی کرد. این امر فقط multicolor flow cytometry امکان پذیر هست.
شکل 3. توانایی فلوسایتومتری در شناسایی سلولی های لنفوبلاست در یک بیمار مبتلا به Pro-B ALL را نشان می دهد. لنفوبلاست ها با رنگ قرمز نشان داده شده اند که دارای مارکرهای CD34, CD19. CD79a ولی ماکر CD20 را ندارند. لنفوست های T به رنگ سبز نشان داده شده اند که دارای مارکر CDE3 هستند.
بخش فلوسیتومتری یکی از بخش های تخصصی آزمایشگاه تشخیص پزشکی رازی ایست که مجهز به دستگاه فلوسایتومتری شرکت Beckman-Dickenson (BD) امریکاست. این دستگاه همزمان قادر هست 7 پارامتر و مارکر سلولی را اندازه گیری کند.
پانل تخصصی آنتی بادیها و نرم افزار اختصاصی انالیز داده ها
با توجه با ماهیت متنوع بدخیمی های خونی و بیان نابجای برخی مارکرهای دیگر بر روی این سلولهای لازم هست که پانل های تخصصی متشکل از انواع آنتی بادی های کونژوگه با رنگ های فلوروسنت در آزمایشگاه موجود باشد در آزمایشگاه رازی برای تمام تایپ ها و ساب تایپ های بدخیمی های خونی پنل طراحی شده است و آزمایش بصورت روزانه انجام می شود و جواب آن هم توسط نرم افزارهای اصلی ( نه قفل شکسته) همان روز انالیز می شود و به بیمار داده می شود.