تغذیه دوران بارداری (pregnancy diet) باید به سلامت جنین کمک کرده و مانع از افزایش وزن مادر می‌شود. این نکته که مادر باردار باید به اندازه دو نفر غذا بخورد اشتباه بزرگی است. تغذیه صحیح دوران بارداری یعنی استفاده از گروه‌های متنوع غذایی که کالری کافی را به بدن مادر برساند. مادر باردار به درشت مغذی‌ها و ریز مغذی‌ها در این دوران نیاز دارد. درشت مغذی‌ها که اهمیت بالایی دارند و پروتئین، چربی و کربوهیدرات بدن را تامین می‌کنند و ریز مغذی‌ها مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند که بر اساس نیاز بدن مصرف می‌شوند و در صورت لزوم پزشک مکمل تجویز خواهد کرد. وعده‌های غذایی مادر در طول روز باید شامل میوه، سبزی، غلات، حبوبات، گوشت و لبنیات باشد.
اهمیت تغذیه در دوران بارداری
نوع تغذیه در دوران بارداری در سلامت مادر و جنین بسیار اهمیت دارد. در زمان بارداری تغییرات فیزیکی و هورمونی برای مادر به وجود می‌آید که اهمیت تغذیه را بیشتر می‌کند. بدن مادر و جنین نیازمند سوخت رسانی است پس مادران در دوران بارداری باید منابع متنوع و مفید غذایی را در برنامه خود جای دهند. بهترین راه این است که در دوران بارداری با مشورت پزشک تغذیه، نوع مواد غذایی را انتخاب و مصرف کنید تا فرزندی سالم داشته باشید و از آسیب توسط برخی مواد غذایی به جنین جلوگیری کنید. اگر قبل از اقدام به بارداری نیز به پزشک تغذیه مراجعه کنید برنامه غذایی مفیدی برای آمادگی بدن شما در زمان بارداری ارائه خواهد کرد.
رژیم غذایی دوران بارداری
تغذیه دوران بارداری سه ماهه اول
همانطور که بیان شد تغذیه در دوران بارداری اهمیت بالایی برای سلامت جنین و مادر دارد. در 3 ماهه اول بارداری باید توجه کرد که بدن نیازی به کاری اضافه ندارد. البته متوجه باشید که احساس گرسنگی شما از قبل بیشتر خواهد بود اما نیازی نیست که بیش از گذشته غذا بخورید. تغذیه در این دوران بسیار مهم است زیرا قلب، عروق خونی، سیستم عصبی، لوله گوارشی و باقی اعضای شروع به شکل گیری و در پایان 3 ماهه اول تمامی اندام های حیاتی جنین تکمیل شده اند.
بهتر است با شروع روز یک صبحانه کامل میل کنید تا در میانه روز و میان وعده از مواد غذایی چرب و یا قندی استفاده نکنید. همانطورکه گفتیم در 12 هفته اول بارداری بدن شما به کاری اضافه نیازی ندارد زیرا به صورت طبیعی با شروع بارداری اضافه وزن آغاز خواهد شد که جای نگرانی ندارد و با کنترل و تغذیه صحیح از اضافه وزنی که برای مادر و جنین خطرناک باشد جلوگیری می‌شود.
تغذیه ماه اول بارداری
در ماه اول بارداری توصیه می‌شود که تغذیه خود را تغییر چندانی ندهید و مانند قبل غذا بخورید اما بهتر است در این دوران میوه و سبزیجات، مواد غذایی حاوی اسید فولیک، لبنیات، مواد غذایی حاوی آهن، غلات، پروتئین، آب فراوان، مواد غذایی حاوی امگا 3 و مغزها را در وعده های غذایی خود داشته باشید.
تغذیه دوران بارداری برای هوش جنین
مواد غذایی مصرفی در دوران بارداری علاوه بر سلامت جسمی مادر و جنین به تقویت هوش جنین کمک می‌کند. می‌توان گفت مصرف مواد غذایی پروتئین دار، مواد غذایی حاوی اسیدفولیک، مواد غذایی حاوی آهن، مواد غذایی حاوی امگا3، مصرف ویتامین‌های گروه B، مصرف میوه، سبزیجات، لبنیات،برخی از ماهی‌ها، غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی و مغزها سبب ارتقای هوش جنین می‌شوند.
تعیین جنسیت با تغذیه در دوران بارداری
هرچند به طور کامل این موضوع مورد تایید قرار نگرفته است اما برخی آزمایش ها نشان می‌دهد که تغذیه پدر و مادر بر تعیین جنسیت کودک تاثیر گذار است. این تحقیقات نشان داده است که اگر میزان سدیم و پتاسیم بالا و میزان کلسیم و منیزیم پایین باشد متابولیسم تخمک را به سمتی تغییر می‌دهد که اسپرم جنسیت نر را به خود جذب کند. اما اگر میزان کلسیم و منزیم بالا باشد و سدیم و پتاسیم پایین باشد متابولیسم تخمک به سمتی تغییر می‌کند که اسپرم جنسیت ماده را به خود جذب کند. این تحقیقات نشان می‌دهد که مادرانی که در 3 ماه و در ماهی که لقاح انجام می‌شود تغذیه خود را اینگونه تنظیم کرده‌اند جنسیت مورد نظر آنها ایجاد شده است.
می‌توان این دسته بندی را تا حدودی عنوان کرد که برای داشتن فرزند پسر خوردن سیب زمینی، تخم مرغ، گوشت، جگر، هویچ، خرما، موز و غذاهای شور تاثیر گذار است و برای داشتن فرزند دختر خوردن لبنیات، ماهی، جوانه گندم، بادام، کلم، کدو، فلفل سبز و کاکائو تاثیر گذار خواهد بود.
رژیم لاغری برای زنان باردار
اگر قبل از بارداری دارای اضافه وزن هستید پزشکان توصیه می‌کنند بهتر است که وزن اضافه را کم کنید. اما اگر در دوران بارداری دچار اضافه وزن شدید نگران نباشید، این امر طبیعی است. اما اگر در دوران بارداری دچار چاقی و اضافه وزن زیاد شدید با توجه به اینکه رژیم غذایی در این دوران ممنوع است اکا با نظر پزشک و زیر نظر دستورات وی می‌توانید رژیم کاهش وزن داشته باشید.
میزان غذای مصرفی در دوران بارداری باید برای رشد و تکامل جنین کافی باشد اما این سخن که باید در دوارن بارداری به اندازه دو نفر غذا خورد کاملا اشتباه هست زیرا جنین شما مشابه یک فرد بالغ نیازی به غذا ندارد. به طور طبیعی در دوران بارداری میزان غذای شما کمی افزایش پیدا می‌کند زیرا احساس گرسنگی شما به جهت تغذیه جنین از بدن شما است.
در دوران بارداری بر اساس BMI بدن مادر میزان اضافه وزن مجاز را تعیین می‌کنند. اگر BMI بدن مادر کمتر از 18 باشد میزان اضافه وزن مجاز بین 13 تا 18 کیلوگرم است، اگر BMI بدن مادر بیم 19 تا 24 باشد میزان اضافه وزن مجاز 11 تا 16 کیلوگرم است، اگر BMI بدن مادر 25 تا 29 باشد میزان اضافه وزن مجاز 7 تا 12 کیلوگرم است، اگر BMI بدن مادر بالای 30 باشد میزان اضافه وزن مجاز 5 تا 9 کیلوگرم است و اگر BMI بدن مادر بیش از 40 باشد میزان اضافه وزن مجاز در دوران بارداری 5 تا 9 کیلوگرم است.
مواد غذایی مضر در رژیم غذایی بارداری
برخی از مواد غذایی ممکن است دارای باکتری هایی باشند که به جنین آسیب می‌رسانند. به طور مثال، تخم مرغ عسلی، لبنیات سنتی یا غیر پاستوریزه، گوشت نیم پز، آب ناسالم، نوشیدنی حاوی کافئین، نوشیدنی با قند بالا، ماهی خام، جوانه های خام، الکل و غذاهایی مانند فست فود یا غذاهای غیر بهداشتی ممکن است به جنین آسیب برسانند. در دروان بارداری از خوردن این موادغذایی خود داری کنند و به جای نوشیدنی ها با قند بالا از آب میوه‌های طبیعی استفاده کنید.
