غدد لنفاوی جزء مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند و در تولید، نگهداری و انتقال سلول های لنفاوی نقش دارند. این غدد در سراسر بدن و در سیستم لنفاوی وجود دارند. سیستم لنفاوی شامل لنفاژها، غدد لنفاوی و انواع سلول های لنفاوی می‌شود.
سرطان لنفوم چیست؟
سرطان لنفوم (Lymphoma) نوعی سرطان است که از سلول های لنفاوی منشأ می‌گیرد. سلول های لنفاوی نقش اساسی در سیستم ایمنی بدن دارند. سرطان لنفوما ممکن است از سلول های لنفاوی موجود در غدد لنفاوی مختلف در سراسر بدن منشأ بگیرد. دو دسته اصلی از سرطان لنفوم عبارتند از:
- لنفوم هاجکین (Hodgkin Lymphoma): در این نوع سرطان، سلول‌های غیر طبیعی به نام سلول های Reed-Sternberg در غدد لنفاوی وجود دارند. این نوع لنفوم ممکن است از یک غده لنفاوی شروع شود و سپس به غدد دیگر و حتی به اعضای دیگر بدن گسترش یابد.
- لنفوم غیر هوچکین (Non-Hodgkin Lymphoma): این دسته شامل انواع متعددی از سرطان‌های لنفوم است که از سلول های لنفاوی مختلفی نشأت می‌گیرند. لنفومای غیر هوچکین می‌تواند در هر قسمتی از سیستم لنفاوی مختلف بدن شکل بگیرد.
سرطان غدد لنفاوی بدخیم
سرطان غدد لنفاوی بدخیم (Malignant Lymphoma) نوعی سرطان است که از سلول‌های لنفاوی ناحیه های مختلف سیستم لنفاوی منشأ می‌گیرد و به صورت بدخیم و ناپیوسته در این نواحی رشد می‌کند. تشخیص و درمان سرطان غدد لنفاوی بدخیم بستگی به نوع و مشخصات بیمار و گسترش بیماری دارد. تیم پزشکی متخصص در این زمینه تصمیم گیری های لازم را با توجه به شرایط هر بیمار انجام می‌دهد.
علل بروز سرطان غدد لنفاوی
علل بروز سرطان غدد لنفاوی همواره موضوع پیچیده ای است و به طور دقیق هنوز کاملاً مشخص نشده است. با این حال، برخی از عواملی که ممکن است در افزایش خطر ابتلا به سرطان غدد لنفاوی دخیل باشند، عبارتند از:
- ژنتیک: وجود تاریخچه خانوادگی از سرطان لنفوم ممکن است به افزایش خطر ابتلا در فرد دیگری منجر شود.
- سن: بیشتر موارد سرطان غدد لنفاوی در افراد بالای 60 سالگی دیده می‌شود.
- عوامل محیطی: قرار گیری در معرض مواد شیمیایی، مواد نفتی، یا مواد رادیو اکتیو.
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، نظیر افراد مبتلا به HIV/AIDS یا افرادی که بعضی دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌خورند، با خطر بیشتری ابتلا به سرطان لنفاوی روبرو می‌شوند.
- عوامل ژنتیک و متابولیک: تغییرات ژنتیکی می‌توانند در افزایش خطر سرطان لنفاوی نقش داشته باشند.
قرارگیری طولانی مدت در معرض پرتوهای فرابنفش: قرار گیری طولانی مدت زیر نور آفتاب یا ارتباط با اشعه UV نیز به برخی از نوع های سرطان لنفوما ارتباط داده شده‌اند.
علائم سرطان لنفوم
علائم سرطان لنفوم ممکن است متناسب با نوع و مرحله بیماری متغیر باشند. در بسیاری از موارد، افراد ممکن است مدت زمان طولانی بدون نشانه خاصی از بیماری باشند، ولی در دیگران، علائم ممکن است به شکل ناگهانی ظاهر شوند. برخی از علائم رایج سرطان لنفوما عبارتند از:
- بزرگی غدد لنفاوی: بزرگ شدن و تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن، بغل، یا زیر دست.
- تورم: تورم ناحیه هایی مانند گردن، بغل، یا ناحیه های دیگر که به غدد لنفاوی نزدیک هستند.
- آسیب به پوست: قرمزی، حساسیت، یا تغییر در رنگ پوست در ناحیه هایی که غدد لنفاوی بزرگ شده‌اند.
- تب و علائم شبانه: تب مداوم و علائم شبانه مانند عرق شبانه و احساس گرمای بی دلیل و یا افزایش دمای بدن.
- خستگی: احساس خستگی یا ضعف بی دلیل.
- تنگی نفس یا سرفه: اگر لنفوم بدخیم به ناحیه قفسه سینه متاستاز کند، ممکن است باعث تنگی نفس یا سرفه شود.
- از دست دادن وزن: افت وزن بیش از 10 درصد وزن بدن به صورت ناگهانی بدون علت مشخصی.
- درد: احساس درد در نواحی گوناگون بدن بستگی به محل و گسترش سرطان لنفوم.
- آسیب به استخوان: اگر لنفوما به نخاع استخوان یا مغز آن گسترش یابد، ممکن است علائم مربوط به عصب ها و علائم نورولوژیک ظاهر شود.
همیشه مهم است که هر نوع تغییر یا علامتی که ناگهان ظاهر می‌شود یا به مدت طولانی ادامه دارد، مورد بررسی پزشک قرار گیرد. توجه داشته باشید که این علائم ممکن است بر اساس نوع سرطان، مرحله بیماری و نواحی تحت تأثیر متفاوت باشند. اگر شما یا کس دیگری احساس علائمی مشابه به سرطان لنفوم دارید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
تشخیص لنفوم
روش‌ها و تست های استفاده شده برای تشخیص لنفوما عبارتند از معاینه بدنی توسط پزشک، که در آن تورم غده های لنفاوی، از جمله در ناحیه گردن، زیر بغل و کشاله ران، و همچنین در صورت تورم طحال یا کبد بررسی می‌شود. بیوپسی، که شامل برداشت نمونه از غده های لنفاوی برای آزمایش می‌شود، می‌تواند اطلاعات مهمی درباره وجود و نوع سلول‌های لنفوما ارائه دهد. آزمایش خون نیز برای شمارش تعداد سلول‌های خون در نمونه خون شما و تهیه سرنخ هایی در مورد تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند. آزمایشگاه رازی یکی از بهترین آزمایشگاه های تخصصی است که با تشخیص به موقع و درست آزمایشات به شروع سریعتر درمان بیماران کمک می‌کند.
برداشتن نمونه از مغز استخوان با استفاده از آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی، با هدف تجزیه و تحلیل سلول‌های لنفوما انجام می‌شود. همچنین، آزمایش‌های تصویربرداری مثل CT، MRI و PET scan ممکن است توسط پزشک تجویز شوند تا علائم لنفوما در نواحی مختلف بدن مشخص گردند. بر اساس شرایط فردی، از روش‌ها و تست‌های دیگر نیز ممکن است استفاده شود. شناخت دقیق از نوع لنفوما بسیار اهمیت دارد، زیرا این اطلاعات کلیدی برای تعیین برنامه درمانی موثر می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که بررسی نمونه بیوپسی توسط متخصص آسیب شناس، احتمال تشخیص دقیق را افزایش می‌دهد.
طول عمر بیماران سرطان لنفوم
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان لنفوم به موارد مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع سرطان لنفوم، مرحله بیماری، نوع واکنش به درمان، و وضعیت سلامت عمومی فرد مبتلا. به طور کلی، پیشرفت های درمانی بسیاری در زمینه سرطان لنفوم صورت گرفته است و افراد ممکن است برای مدت طولانی تری زندگی کنند. با این حال، تجربه هر بیمار می‌تواند متفاوت باشد. برخی از نکاتی که بر تاثیر بر طول عمر بیماران سرطان لنفوم اثر می‌گذارند عبارتند از:
- نوع لنفوم: نوع سرطان لنفوم (هاجکین یا غیر هوچکین) تأثیر بسزایی بر طول عمر دارد.
- مرحله بیماری: مرحله تشخیص سرطان (از مرحله 1 تا 4) نیز بر طول عمر تأثیر می‌گذارد. در مراحل ابتدایی، احتمال موفقیت درمان و بقای بیمار بیشتر است.
- پاسخ به درمان: واکنش بیمار به درمان، مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی، یا درمان‌های هدفمند، تأثیر زیادی بر طول عمر دارد.
- وضعیت عمومی سلامتی بیمار: وضعیت عمومی بیمار، از جمله سلامت عمومی اعضا و امکان مقابله با عوارض درمان، نیز بسیار مهم است.
- سلامت روحی: سلامت روحی بیمار نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. حمایت روحی و امید می‌تواند بر طول عمر و کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد.
مهم است برای درک دقیق‌تر طول عمر، بیمار با پزشک خود مشورت نمایید و جزئیات مرتبط با وضعیت خود را بررسی کند. همچنین، پزشکان ممکن است از پیگیری های مداوم و تصویر برداری هسته ای استفاده کنند تا تغییرات در بیماری را ارزیابی کرده و تصمیمات جدیدی در مورد درمان بگیرند.
درمان سرطان غدد لنفاوی
درمان سرطان غدد لنفاوی بستگی به نوع بیماری، شدت گسترش و متاستاز (گسترش یافتن) آن، سرطان در چه مرحله ایی قرار دارد، و ویژگی های فرد مبتلا دارد. درمان‌های متداول شامل موارد زیر می‌شوند:
- شیمی درمانی (کموتراپی): مصرف دارو های شیمی درمانی، که می‌توانند سلول های سرطانی را نابود کرده یا رشد آنها را کند کنند. در بعضی از موارد، از شیمی درمانی به عنوان درمان اصلی استفاده می‌شود، و گاهی اوقات به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- رادیوتراپی: استفاده از پرتو های با انرژی بالا برای نابود کردن سلول‌های سرطانی یا مهار رشد آنها. از رادیوتراپی معمولاً برای درمان مناطق خاص یا غدد لنفاوی بزرگ استفاده می‌شود.
- درمان‌های هدفمند (Targeted therapies): استفاده از داروها و درمان های هدفمند که به طور خاص به مهار سلول های سرطانی می‌پردازند و بر سلول های سالم تأثیر نمی‌گذارند، این درمان‌ها بر اساس ویژگی های مولکولی خاص در سلول های سرطانی، هدفمند شده‌اند. (درمان هدفمند نوعی درمان سرطان است که پروتئین هایی را هدف قرار می دهد که نحوه رشد، تقسیم و گسترش سلول های سرطانی را کنترل می کنند.)
- پیوند مغز استخوان: در مواردی که سرطان لنفوم به مغز استخوان رسیده باشد یا در جریان خون پخش شده باشد، پیوند مغز استخوان ممکن است به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل پیوند سلول های سالم مغز استخوان (پیوند خون) است.
- مشاهده فعال (زیر نظر پزشک): در مواردی که بیماری در مراحل ابتدایی یا بهبودی پس از درمان حاصل شده است، ممکن است به مشاهده فعال (Active Surveillance) پرداخته شود. در این حالت، بیمار زیر نظر پزشک قرار می‌گیرد و در صورت لزوم به درمان ادامه و پرداخته می‌شود.
مهم است که درمان سرطان لنفوم توسط یک تیم متخصص انجام شود، که شامل همکاری متخصصان مختلف نظیر پزشکان هماتولوژیست (متخصص خون)، پزشکان بخش کموتراپی، رادیوتراپیست‌ها، و سایر تخصص های مرتبط با درمان سرطان می‌شود. همچنین، حمایت روانی از بیماران نقش مهمی در کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی آنها دارد.
