مصرف داروها در بادرداری

دوره جنینی به سه مرحله تقسیم می شود:
1- قبل از لانه گزینی: دو هفته بعد از لقاح
2- دوره رویانی:هفته 2 تا 8 بارداری
3- دوره جنینی: هفته 9 تا پایان بارداری

دوره قبل از لانه گزینی به نام دوره همه یا هیچ خوانده می شود. اگر صدمه عده زیادی از سلولها را از بین ببرد. معمولا مرگ رخ خواهد داد و اگر عده کمی سلول آسیب ببیند معمولا قابل جبران بوده و تکامل طبیعی ادامه می یابد.
در طی 8 هفته اول شکل گیری و تکامل اعضای جنینی شکل می گیرد بنابراین بحرانی ترین دوره از نظر ایجاد ناهنجای ساختمانی است. مثلا قسمت عمده تکامل قلب در 5/3 تا 6 هفتگی است و در 8 هفتگی به طور کامل شکل گرفته، داروهایی که باعث ناهنجاری قلبی می شوند، تنها در صورتی اثر گذار خواهند بود که طی این مدت مصرف شوند. و یا مثلا اگر جنینی در هفته 6 تا 9 جنینی در معرض داروی وارفارین قرار بگیرد، دچار ناهنجاریهای صورت و اختلالات مفاصل ومهره های کمر می شود.

ویا هیچ دوز و هیچ دوره ای از سه ماهه اول برای تماس با داروی ایزوترتینوئین( نوعی ویتامین A)وجود ندارد. به عبارت دیگر این دارو در صورت مصرف در سه ماهه اول موجب ناهنجاریهای عمده جنینی در سر و صورت، گوشها، شکاف کام و .. می شود و یا داروهای هورمونی مردانه حاوی آندروژنها و یا پروژسترونهای قوی از هفته 7 تا 12 جنینی موجب مردانه شدن ظاهر دستگاه تناسلی جنین دختر می شود.

آیا مصرف دارو در زمان بارداری ایمن و بی خطر است؟

پاسخ قطعی برای این سئوال وجود ندارد. قبل از شروع یا قطع هر دارویی همیشه بهتر است با پزشکی که در طول بارداری از شما مراقبت می کند صحبت کنید.در زمان بارداری در مورد تصمیم به استفاده از یک داروی خاص اطلاعات لازم را کسب کنید.

تصمیم به مصرف یا عدم مصرف دارو در زمان بارداری بر چه اساسی صورت می گیرد؟

تصمیم به مصرف یا قطع یک دارو در زمان بارداری باید با توجه به مزایا و خطرات ایجاد شده توسط آن دارو صورت پذیرد و در این خصوص پزشک شما و شما هر دو تصمیم گیرنده هستید.

مزایا: این دارو چه اثرات مفیدی می تواند برای من و جنین در حال رشدم به همراه داشته باشد؟

خطرات: راه هایی که ممکن است این دارو به من و جنین در حال رشدم آسیب برسانند چه هستند؟

در طول بارداری زمان هایی وجود دارد که مصرف دارو یک انتخاب محسوب می شود. بعضی از انتخاب های دارویی که شما و پزشکتان در زمان بارداری بر می گزینید ممکن است از انتخاب هایی که شما در زمان غیر بارداری برمی گزینید متفاوت باشد. به عنوان مثال اگر در طول بارداری به سرماخوردگی مبتلا شدید ممکن است به جای استفاده از داروهای ضد گرفتگی بینی که در زمان غیر بارداری از آن ها استفاده می کردید استفاده نکرده و با گرفتگی بینی خود سر کنید.

در زمان هایی مصرف یک دارو یک انتخاب محسوب نمی شود بلکه مصرف داروی مورد نظر مورد نیاز است. بعضی از خانم ها نیاز دارند تا در طول بارداری از دارو استفاده کنند. گاهگاهی خانم ها برای چند روز یا چند هفته برای درمان مشکلاتی همانند عفونت مثانه یا عفونت استرپتوکوکی گلو نیازمند دریافت دارو هستند. تعدادی از خانم ها به منظور کنترل مشکلات طولانی مدت همانند آسم، دیابت، افسردگی یا تشنج باید هر روز دارو مصرف کنند. هم چنین عده ای از خانم ها به علت مشکلات بارداری نیازمند مصرف دارو هستند. این مشکلات شامل تهوع و استفراغ شدید، خاتمه حاملگی زودرس یا زایمان پیش از موعد هستند.

پزشکان و پرستاران اطلاعات مربوط به مصرف یا عدم مصرف داروها در زمان بارداری را از چه منابعی استخراج می کنند؟

پزشکان و پرستاران اطلاعات را از برچسب ها و بسته بندی های داروها، کتاب های مرجع و ژورنال های تحقیقاتی به دست می آورند. آن ها هم چنین اطلاعات خود را با سایر پزشکان و پرستاران در میان گذاشته و با افرادی که سازنده و فروشنده داروها هستند در ارتباط هستند.

اداره دارو و غذا آمریکا (FDA) سازمانی است که به کنترل فروش یا عدم فروش داروها در آمریکا می پردازد. FDA در صورت ایمن بودن و کارا بودن دارو برای یک بیماری مشخص به کمپانی سازنده این امکان را می دهد که داروی خود را در ایالات متحده آمریکا به فروش برساند. کمپانی های سازنده دارو موظفند تا اطلاعات کاملی را در خصوص وجود یا عدم وجود نقص های جنینی یا سایر مشکلاتی که در حیوانات آزمایشگاهی در زمان تجویز دارو در خلال بارداری مادرانشان ایجاد شده است را به پزشکان و دانشمندان FDA گزارش کنند. در بسیاری از اوقات داروها در خانم های باردار مورد مطالعه قرار نمی گیرند.

FDA در ایجاد یک برچسب کامل و واضح با کمپانی های سازنده دارو همکاری می کند. اما در بیشتر موارد اطلاعات کافی در خصوص مصرف دارو در زمان بارداری و تاثیر آن بر روی جنین در حال رشد وجود ندارد. بسیاری از برچسب های داروهای نسخه ای شامل نتایج مطالعاتی هستند که در خانم های باردار انجام شده است. اما یک دارو همیشه بر روی جنین نوزدان و حیوانات به یک اندازه تاثیر نمی گذارد. در اینجا مثالی مطرح می شود.

دارویی به موش های باردار داده می شود. اگر این دارو باعث مشکلاتی در بعضی از نوزادان موش ها شود این دارو ممکن است این تاثیر را در نوزدان انسان نیز ایجاد کند و از طرف دیگر نیز ممکن است این تاثیر در نوزادان انسان ها ایجاد نشود. اگر مشکلی در نوزادان موش ها ایجاد نشود این نکته به این معنا نیست که این دارو در نوزادان انسان ها نیز مشکلی را ایجاد نمی کند. FDA از کمپانی ها درخواست می کند تا آزمایشات را در دو گونه متفاوت حیوانات انجام دهند. این حالت شانس پیشگویی این مساله را که داروی مورد نظر ممکن است در خانم های باردار و فرزندانشان مشکل ساز باشد را بهتر می کند.

موارد بسیاری وجود دارد که پزشکان و دانشمندان FDA از چگونگی تاثیر دارو در طول بارداری بی اطلاع هستند. در یک حالت خوش بینانه و کامل هر برچسب دارویی باید شامل اطلاعات سودمند در خصوص تاثیر دارو روی خانم های باردار و جنین در حال رشد باشد ولی چنین موردی اجتناب ناپذیر است.

چگونه برچسب داروهای نسخه ای یا بدون نسخه به پزشکم در تشخیص انتخاب یک داروی صحیح در زمان بارداری ام کمک می کند؟

پزشکان در زمان انتخاب یک دارو برای بیمار از اطلاعات منابع مختلف همانند برچسب داروها استفاده می کنند. به منظور کمک به پزشکان FDA طبقه بندی مصرف داروها را در زمان بارداری در خصوص مصرف داروها در این دوران را به وجود آورده است. این سیستم بر اساس طبقه بندی تمام داروهای نسخه ای بر اساس حروف طراحی شده است. طبقه بندی حروف در برچسب یک داروی نسخه ای فهرست می شود. این برچسب بیان می دارد که آیا تحقیقاتی در خانم های باردار یا حیوانات باردار صورت گرفته است یا خیر و این که نتایج آزمایشات چه بوده است. داروهای بدون نسخه (OTC) فاقد طبقه بندی بر اساس حروف در بارداری هستند. قبل از مصرف داروهای OTC با پزشک خود صحبت کرده و از دستورالعمل ذکر شده روی برچسب دارو پیروی کنید.

مصرف داروها در بارداری

داروهای نسخه ای

FDA طبقه بندی حروف را بر اساس اطلاعات به دست آمده در خصوص مصرف داروها در خانم ها و حیوانات باردار ارائه می کند.

FDA هم اکنون سخت در تلاش است تا اطلاعات بیشتری در خصوص مصرف داروها در طول بارداری به دست آورد. FDA هم چنین در تلاش است تا برچسب های دارویی را برای پزشکان کاراتر سازد. اطلاعات برچسب دارویی برای داروهای نسخه ای در حال تغییر بوده و بخش مربوط به مصرف دارو در دوران بارداری در خلال سال های آینده تغییر خواهد کرد.

داروهای غیر نسخه ای (OTC)

به خاطر داشته باشید که محصولاتی همانند کافئین، ویتامین ها و داروهای گیاهی می توانند بر روی جنین در حال رشد تاثیر بگذارند. با پزشکتان در خصوص قطع مصرف کافئین و نوع ویتامین مصرفی مورد نیاز خود صحبت کنید. هیچ گاه پیش از مشورت با پزشکتان از فراورده های گیاهی استفاده نکنید.
تمام داروهای غیر نسخه ای دارای برچسب هستند. این برچسب بر روی تمام داروهای OTC وجود دارد. این برچسب استفاده از دارو را آسان تر می سازد. یک قسمت از این برچسب به استفاده از دارو در دوران بارداری اختصاص دارد. برچسب های داروهای OTC غالباً به خانم های باردار این پیام را می رسانند که قبل از مصرف دارو با پزشکشان صحبت کنند. بعضی از داروهای OTC مشکلات مشخصی را در خلال بارداری ایجاد می کنند. برچسب های این داروها به خانم های باردار این مورد را یادآوری می کند که چرا و در چه زمانی نباید از این دارو استفاده کنند. در اینجا چند مثال از آن ها وجود دارد:

* مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil®,Motrin®) ، ناپروکسن (Aleve®) و آسپرین (استیل سالی سیلات) در سه ماهه آخر بارداری (پس از هفته 28) می توانند مشکلات جریان خون جدی را در نوزادان به وجود آورند. هم چنین آسپرین ممکن است باعث افزایش احتمال مشکلات خونریزی در مادر و نوزاد در خلال بارداری یا در هنگام زایمان شود.

* برچسب های داروهای نیکوتینی همانند چسب و قرص مکیدنی نیکوتین این مورد را به خانم ها یادآوری می کند که سیگار کشیدن می تواند برای نوزادانشان زیان آور باشد. اگرچه تصور می شود که دارو از سیگار کشیدن ایمن تر است ولی با این وجود خطرات دارو به طور کامل شناخته نشده است. به خانم های باردار توصیه می شود که مصرف سیگار را بدون مصرف داروی نیکوتین ترک کنند.

پیش از بارداری چه راهکارهایی می تواند انجام گیرد؟

اگر تا الان باردار نشده اید می توانید برای داشتن یک فرزند سالم راهکارهایی را در پیش گیرید. از کنترل پیش از بارداری بهره جویید و در ملاقات با پزشک خود در مورد داروها، ویتامین ها و محصولات گیاهی که استفاده می کنید صحبت کنید. این نکته بسیار حائز اهمیت است که پیش از بارداری به درمان مشکلات سلامتی خود بپردازید. در مورد ویتامین های مورد نیاز پیش از بارداری از پزشک خود اطلاعاتی را دریافت کنید. تمام خانم هایی که قصد باردار شدن را دارند باید از ویتامین های گروه B (فولیک اسید) به منظور جلوگیری از نقایص جنینی همانند مشکلات مغزی و طناب نخاعی استفاده کنند. شما باید مصرف این ویتامین ها را پیش از باردار شدن یا در زمان بارداری استفاده کنید. هم چنین ایده خوبی است که با پزشکتان در مورد مصرف کافئین، الکل و سیگار کشیدن صحبت کنید.

آیا مصرف دارو در زمان تصمیم به بارداری ایمن و بی خطر است؟

دانستن زمان دقیق بارداری مشکل است. وقتی شما باردار می شوید ممکن است برای مدت 10 تا 14 روز از آن بی اطلاع باشید. مناسب است که پیش از باردار شدن ملاقاتی با پزشک خود داشته باشید و در خصوص داروهایی که به صورت روزانه، هم اکنون یا در آینده می خواهید مصرف کنید با او صحبت کنید. گاهی از اوقات داروها باید تغییر کنند و گاهی پیش از باردار شدن نیاز به قطع داروها احساس می شود. این حالت برای هر خانمی متفاوت است. بنابراین شما پیش از قطع داروی خود باید با پزشکتان مشورت کنید.اگر شما باردار هستید یا تصمیم به بارداری گرفته اید:

* پیش از گفتگو با پزشکتان هیچ داروی نسخه ای را قطع نکنید.

* پیش از مصرف هر گونه داروی بدون نسخه با پزشکتان مشورت کنید.

در زمان بیماری و نیاز به مصرف دارو در زمان بارداری چه تدابیری باید به کار گیرم؟

اگر شما باردار هستید یا تصمیم به بارداری گرفته اید در خصوص داروهای مصرفی باید با پزشکتان صحبت کنید. خودسرانه آن ها را قطع نکنید یا به تغییر آن ها اقدام نکنید. این داروها شامل داروهای افسردگی، آسم، دیابت، تشنج (صرع) و سایر بیماری ها هستند.

مرکز جلوگیری و کنترل بیماری ها (CDC) برای خانم های مبتلا به HIV مصرف زیدوودین (AZT) را در خلال بارداری توصیه می کند. تحقیقات حاکی از آنند که خطر سرایت بیماری HIV به نوزدانی که مادرانشان دارای این بیماری هستند با مصرف زیدوودین کاهش می یابد. اگر یک خانم مبتلا به دیابت در طی بارداری از داروی خود استفاده نکند خطر احتمال سقط جنین، نوزاد مرده و برخی از نقائص جنینی در او افزایش می یابد. اگر بیماری آسم و فشار خون در خلال بارداری کنترل نشوند مشکلات مربوط به جنین ممکن است حادث شود.

آیا مصرف ویتامین ها در زمان بارداری ایمن و بی خطر است؟

مصرف منظم ویتامین ها و ویتامین های مخصوص خانم های باردار در طی بارداری ایمن بوده و می توانند موثر و کمک کننده باشد. خانم هایی که باردار هستند یا تصمیم به بارداری دارند باید از ویتامین هایی که حاوی 400 میکروگرم فولیک اسید هستند استفاده کنند. بهتر است خانم ها پیش از بارداری مصرف این ویتامین ها را آغاز کنند. فولیک اسید احتمال ابتلای جنین به نقص لوله عصبی همانند اسپینا بیفیدا را کاهش می دهد. در این بیماری، نخاع یا مغز به صورت کامل و مناسب رشد نخواهند کرد. مصرف آهن نیز می تواند از آنمی جلوگیری کند. بسیار مهم است که دوز مصرفی ویتامین شما بر اساس نظر پزشکتان معین شود. مقادیر زیاد ویتامین می تواند برای شما مضر باشد. به عنوان مثال سطوح بالای ویتامین A با نقایص شدید جنینی همراه است.

واکسن ها و بارداری
واکسن ها شما را در مقابل بیماری ها محافظت می کنند. دریافت بعض از واکسن ها در طی بارداری مناسب و بی خطر نیست. در خصوص بعضی از واکسن ها تصمیم به دریافت واکسن در خلال بارداری بستگی به موقعیت و شرایط خانم باردار دارد. یک پزشک قبل از تجویز واکسن به خانم باردار باید از جواب سئوالات زیر مطلع شود:

* آیا احتمال زیادی وجود دارد که خانم باردار در معرض بیماری قرار گیرد؟

* آیا عفونت برای مادر و جنین خطر ساز است؟

* آیا واکسن باعث به وجود آمدن خطری می شود؟

طبق توصیه کمیته ایمن سازی، دریافت واکسن هپاتیت B برای خانم هایی که در معرض هپاتیت B هستند در طول بارداری ضروری است. هم چنین تجویز واکسن غیر فعال آنفلوانزا نیز برای خانم های باردار در طول فصل شیوع آنفلوانزا نیز باید مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر خانم بارداری که در مقابل سرخجه (سرخجه آلمانی) مصون نیست تا پایان دوره بارداری خود نباید از این واکسن استفاده کند. با پزشک خود در این مورد صحبت کنید تا از مصونیت خود در برابر این بیماری مطمئن شوید. مرکز جلوگیری و کنترل بیماری ها (CDC) راهنمای واکسنی را برای خانم های باردار فراهم می سازد.

آیا مصرف داروهای گیاهی یا فراورده های طبیعی در زمان بارداری ایمن و بی خطراست؟

به جز تعدادی از ویتامین ها اطلاعات کمی در خصوص مکمل های غذایی در طول بارداری وجود دارد. بعضی از برچسب های داروهای گیاهی بر این ادعا هستند که این داروها در طی بارداری موثر هستند. اما در بیشتر موارد مطالعات خوبی در جهت حمایت از این ادعا و این که آیا فراورده های گیاهی به خانم باردار یا نوزادش آسیب می رساند وجود ندارد. پیش از مصرف فراورده های گیاهی یا مکمل های غذایی با پزشکتان صحبت کنید. این فراورده ها ممکن است شامل مواردی باشند که برای شما یا فرزند در حال رشدتان در خلال بارداری زیان آور است.

در ایالات متحده آمریکا قانون های متفاوتی برای داروها و مکمل های غذایی وجود دارد. ولی با این وجود بر خلاف داروها، داروهای گیاهی و فراورده های طبیعی از نظر ایمنی و تایید آنچه که برروی چسب آن ها نوشته شده مورد تصویب و تایید FDA قرار نگرفته اند. بسیاری از این فراورده ها از نظر آسیب و زیان به مادر و جنین مورد ارزیابی قرار نگرفته اند. یک کمپانی پیش از فروش دارو باید بسیاری از مطالعات را کامل کرده و نتایج آن ها را به FDA اظهار دارد. بسیاری از دانشمندان و پزشکان در FDA به کنترل و ارزیابی نتایج می پردازند. اجازه فروش داروها توسط FDA تنها در صورت اثبات نتایج ایمنی داروها و موثر بودن آن ها صورت می گیرد.

آیا در آینده روش های بهتری به منظور تشخیص ایمن بودن داروها در زمان بارداری وجود خواهد داشت؟

هم اکنون داروهای کمی از نظر ایمنی مصرف در زنان باردار و آگاهی از زیان وارده به نوزاد متولد نشده مورد بررسی قرار گرفته اند. تا تغییر این وضعیت، مشاهده اثرات داروهای مصرفی در زنان باردار تحت مطالعه به پزشکان و محققان در تشخیص تاثیرات دارو بر روی مادران و نوزادان در حال رشدشان کمک کننده است. خانم ها قردادی را برای انجام تحقیقات در طول بارداری امضاء کرده و بر این اساس در طول بارداری و زمان مشخصی پس از به دنیا آمدن نوزاد مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. پزشکان به مقایسه نوزادانی که مادرانشان در خلال بارداری از دارو استفاده کرده اند با نوزادانی که مادرانشان از همان داروی مشخص استفاده نکرده اند می پردازند. این نوع از مطالعه به مقایسه گروه بزرگی از مادران باردار و نوزدانشان به منظور تاثیر داروها اختصاص دارد. یک خانم باردار و یک پزشک از نتایج به ثبت رسیده در این موارد در جهت تصمیم به مصرف یا عدم مصرف یک دارو در زمان بارداری می توانند بهره گیرند.

اگر شما باردار هستید و در حال مصرف یک دارو هستید و یا این که در زمان بارداری خود از دارویی استفاده کرده اید می توانید مدارک به ثبت رسیده در خصوص داروی مورد نظر را در سایت FDAکنترل کنید. سازمان دارو و غذا آمریکا فهرستی از موارد به ثبت رسیده از قرار گیری خانم های تحت آزمایش در مقابل داروها را در خلال بارداری به نمایش می گذارد. شما می توانید برای دریافت اطلاعات در خصوص مصرف داروی مورد نظر خود در طی بارداری به سایت زیر مراجعه کنید.

http://www.fda.gov/womans/registries/default.htm

http://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=9355